Claudicatie met tussenpozen

Wat is claudicatio intermittens?

Claudicatio intermittens verwijst naar een pijnlijke pijn in uw benen tijdens het lopen of sporten die verdwijnt als u rust. De pijn kan uw:

• kalf
• heup
• dij
• bil
• boog van je voet

Een vorm van claudicatio intermittens is ook bekend als vasculaire claudicatio.

In de meeste gevallen ontstaat dit soort pijn wanneer de slagaders die uw benen van bloed voorzien, vernauwd of geblokkeerd zijn. Het is een vroeg symptoom van perifere arteriële ziekte (PAD). De behandeling is belangrijk om de progressie van PAD te vertragen of te stoppen.

Volgens de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention treft PAD ongeveer 8,5 miljoen Amerikanen. Maar de meeste mensen met PAD zijn niet gediagnosticeerd en hebben geen symptomen. Naar schatting heeft ongeveer 20 procent van de 65-plussers claudicatio intermittens als gevolg van PAD.

Claudication komt van het Latijnse werkwoord claudicare, wat 'mank lopen' betekent.

Wat zijn de symptomen?

De symptomen van claudicatio intermittens variëren van licht tot ernstig. Pijn kan zijn:

• pijn doen
• krampen
• doof gevoel
• zwakheid
• zwaarte
• vermoeidheid

Uw pijn kan ernstig genoeg zijn om te beperken hoeveel u loopt of traint. Als de oorzaak PAD is, verlicht 10 minuten rusten de pijn. Dat komt doordat uw rustspieren minder bloedstroom nodig hebben.

Wat veroorzaakt het?

Claudicatio intermittens is een veel voorkomend vroeg symptoom van PAD. Het wordt veroorzaakt door een verstopping van de slagaders die bloed naar uw benen en elders perifeer voeren.

Na verloop van tijd hopen plaques zich op de wanden van uw slagaders. De plaques zijn een combinatie van stoffen in uw bloed, zoals vet, cholesterol en calcium. Deze plaques vernauwen en beschadigen uw slagaders, waardoor de bloedstroom afneemt en er minder zuurstof naar uw spieren komt.

Andere mogelijke oorzaken van claudicatio intermittens (en andere aandoeningen die symptomen kunnen veroorzaken die lijken op, maar verschillen van claudicatio intermittens) kunnen betrekking hebben op uw spieren, botten of zenuwen. Voorbeelden zijn:

• lumbale spinale stenose, die druk uitoefent op de zenuwen naarmate de ruimtes in uw wervelkolom smaller worden
• zenuwwortelcompressie, zoals van een hernia in de lumbale schijf
• perifere neuropathie geassocieerd met diabetes mellitus, die kan optreden naast claudicatio intermittens veroorzaakt door PAD
• artritis in heup, knie of enkel
• chronisch inspanningscompartiment syndroom, waarbij tijdens inspanning druk wordt opgebouwd in de beenspieren
• Spierpijn
• Baker's cyste
• veranderingen in de hakhoogte van de schoen
• diepe veneuze trombose, een bloedstolsel diep in de ader
• endofibrose van de externe iliacale slagader, de slagader die uw benen van bloed voorziet
• fibromusculaire dysplasie, een niet-inflammatoire bloedvataandoening die abnormale groei in een slagaderwand veroorzaakt
• vasculitiden (aandoeningen waarbij sprake is van ontsteking en dood van bloedvaten), waaronder reuzencelarteritis, Takayasu-arteritis, de ziekte van Buerger, polyarteritis nodosa of de ziekte van Behçet

Bij jongere mensen zijn andere (zeldzame) oorzaken van claudicatio intermittens:

• knieholte bekneld raken, of compressie van de hoofdslagader achter de knie
• cystevorming in de hoofdslagader achter de knie
• aanhoudende heupslagader, die doorloopt in de dij

Hoe wordt het gediagnosticeerd?

Uw arts zal u vragen naar uw symptomen en uw medische geschiedenis. Ze zullen willen weten wanneer uw symptomen begonnen, hoe lang ze duren en wat ze lijkt te verlichten.

In het bijzonder willen ze weten of:

• u voelt de pijn in uw spieren en niet in uw botten of gewrichten
• de pijn treedt altijd op nadat je een bepaalde afstand hebt gelopen
• de pijn verdwijnt als je ongeveer 10 minuten rust

Hoe ver u kunt lopen zonder pijn, kan de ernst van PAD aangeven. Als uw pijn niet verdwijnt na het rusten, kan dit wijzen op een andere oorzaak van claudicatio intermittens dan PAD. Bijvoorbeeld:

• Pijn door spinale stenose voelt aan als zwakte in uw benen. Het begint kort nadat je opstaat. Pijn kan worden verlicht door voorover te leunen.
• Pijn van irritatie aan een zenuwwortel begint in de lage rug en straalt langs je been. Rusten kan al dan niet verlichting brengen.
• Pijn door heupartritis is gerelateerd aan gewichtsbelasting en activiteit.
• Artritische (inflammatoire gewrichts-) pijn kan continu zijn, met zwelling, gevoeligheid en warmte in het getroffen gebied. Pijn wordt versterkt door gewicht te dragen.
• Pijn van de cyste van een bakker kan zwelling en gevoeligheid achter uw knie hebben. Het wordt verergerd door activiteit, maar niet verlicht door te rusten.

Risicofactoren voor PAD

De arts zal ook uw mogelijke risicofactoren voor PAD beoordelen, waaronder:

• roken van tabak (dit is de sterkste risicofactor)
• toenemende leeftijd (sommige onderzoeken laten een tweevoudige toename van het risico zien voor elke 10-jarige toename in leeftijd)
• suikerziekte
• hoge bloeddruk
• hoge lipiden (cholesterol en triglyceriden)
• verminderde nierfunctie
• ras (PAD-tarieven voor Afro-Amerikanen zijn ongeveer twee keer zo hoog als voor niet-Afro-Amerikanen)

Zwakkere risicofactoren voor PAD zijn onder meer obesitas, verhoogd homocysteïne, verhoogd C-reactief proteïne en fibrinogeen, en genetische factoren.

Diagnostische toetsen

De arts zal u lichamelijk onderzoeken en kan enkele tests gebruiken om claudicatio intermittens en PAD te bevestigen of om andere aandoeningen aan te geven. Als u in aanmerking komt voor een operatie, zal de arts waarschijnlijk verschillende beeldvormende tests bestellen.

De belangrijkste screeningstest voor PAD / claudicatio intermittens is de enkel-brachiale index (ABI). Deze test maakt gebruik van echografie om uw arteriële bloeddruk bij uw enkel en arm te meten en te vergelijken. De verhouding van systolische enkeldruk tot systolische arm (brachiale) druk geeft de ernst van PAD aan:

• ABI groter dan 1,0–1,4 wordt als normaal beschouwd.
• ABI van 0,9–1,0 is acceptabel.
• Een ABI van 0,8-0,9 wordt als milde PAD beschouwd.
• Een ABI van 0,5-0,8 wordt als matige PAD beschouwd.
• Een ABI van minder dan 0,5 wordt als ernstige PAD beschouwd.

De enkel-brachiale index kan voldoende zijn om PAD te diagnosticeren als de oorzaak van uw claudicatio intermittens.

Een andere niet-invasieve test wordt gebruikt om te bepalen of de claudicatio intermittens kan worden veroorzaakt door een probleem met de ruggengraat van het hout. Dit kijkt naar uw manier van lopen (hoe u loopt). Als u een rugzenuwprobleem heeft, kan de hoek van uw enkel en knie anders zijn dan bij PAD.

Tot de fysieke symptomen / tekenen van PAD in uw benen behoren:

• koele huid
• wonden die niet genezen
• branderig of pijnlijk gevoel in uw voeten terwijl u rust
• glanzende huid en afwezigheid van haar
• bleke huid als uw been omhoog staat
• ruisgeluiden (bruits) in uw beenslagaders
• abnormale capillaire hervultijd, de tijd die nodig is om het bloed bij te vullen, nadat er gedurende een paar seconden druk op uw huid is uitgeoefend.

In extreme gevallen is de ziekte zo vergevorderd dat het been chronische pijn kan hebben tijdens het rusten, of weefselverlies of gangreen. Naar schatting 1 procent van de mensen met PAD heeft deze symptomen.

Hoe wordt het behandeld?

De behandeling van claudicatio intermittens hangt af van de onderliggende oorzaak.

PAD

Als uw claudicatio intermittens wordt veroorzaakt door PAD, is een eerste stap het aanpassen van uw risicofactoren:

• Stop met het roken van tabaksproducten.
• Verlaag en beheers hoge bloeddruk.
• Verminder en beheers hoge lipiden.
• Begin met een oefenprogramma onder toezicht.
• Eet een uitgebalanceerd, gezond dieet (een koolhydraatarm dieet is nuttig gebleken bij het beheersen van diabetes en het afvallen).

Een hoofddoel van de behandeling is het verminderen van het risico op een hartaanval, die wordt geassocieerd met PAD.

Uw arts kan medicijnen voorschrijven om de bloeddruk en lipiden te verlagen. Ze kunnen ook medicijnen voorschrijven om de bloedtoevoer naar uw benen te verbeteren. Van bloedplaatjesaggregatieremmers is aangetoond dat ze het risico op hartproblemen die verband houden met atherosclerose en PAD verminderen, hoewel ze de claudicatio niet verbeteren.

Andere mogelijke behandelingen zijn onder meer:

• Vasculaire bypass-chirurgie kan worden gebruikt om beenslagaders te revasculariseren.
• Percutane transluminale perifere arteriële angioplastiek is een minimaal invasieve procedure om perifere arteriën te deblokkeren.
• Angioplastiek kan het plaatsen van een stent omvatten om de perifere slagader open te houden of een atherectomie.

Een beoordeling uit 2015 van PAD-behandelingsstudies wees uit dat deze operaties / procedures de bloedstroom verbeteren, maar de effecten duren mogelijk niet en kunnen in verband worden gebracht met hogere sterftecijfers. Elk individu is anders. Bespreek de voor- en nadelen van een operatie met uw arts.

Andere oorzaken

Behandeling voor andere oorzaken van claudicatio intermittens omvat beensteun, vrij verkrijgbare of voorgeschreven pijnstillers, fysiotherapie en, in sommige gevallen, chirurgie.

Oefeningen voor claudicatio intermittens

De aanbevolen oefening voor claudicatio intermittens is lopen. Een meta-analyse uit 2000 aanbevolen:

• Loop ten minste drie keer per week 30 minuten voor het meeste voordeel.
• Rust wanneer u zich in de buurt van uw hoogste pijnpunt bevindt.
• Volg het programma minimaal zes maanden.
• Volg een begeleid programma voor het beste resultaat.

De resultaten toonden een gemiddelde toename van 122 procent in de afstand die mensen konden lopen.

Een onderzoek uit 2015 vond een significante verbetering na drie maanden onder degenen die deelnamen aan een begeleid wandel- en educatief programma.

Oefenprogramma's voor thuis kunnen andere beenoefeningen of lopen op een loopband omvatten. Verschillende onderzoeken merken op dat deze programma's misschien handiger zijn, maar dat begeleide lichaamsbeweging voordeliger is. Een review wees uit dat de resultaten van een begeleid trainingsprogramma gelijkwaardig waren aan angioplastiek in termen van verbetering van het lopen en kwaliteit van leven.

Wat zijn de vooruitzichten?

De vooruitzichten voor claudicatio intermittens zijn afhankelijk van de onderliggende ziekte. De cysten van Baker kunnen worden behandeld en meestal genezen. Andere spier- en zenuwaandoeningen kunnen ook worden behandeld om aanzienlijke pijn- en symptoomverbetering te bewerkstelligen.

Als PAD de oorzaak is van claudicatio intermittens, is het behandelbaar maar niet te genezen. Fysiotherapie kan de loopafstand verbeteren. Medicijnen en operaties kunnen PAD behandelen en de risicofactoren ervan minimaliseren. Agressieve behandeling om risicofactoren te minimaliseren wordt geadviseerd.

Het belangrijkste is de behandeling van hart- en vaatziekten. In een artikel uit 2001 bleek maar liefst 90 procent van de mensen met claudicatio intermittens hart- en vaatziekten te hebben. Mensen met claudicatio intermittens hebben een veel hoger sterfterisico dan anderen van hun leeftijd die dat niet doen.

Het sterftecijfer na 5 jaar voor claudicatio intermittens door alle oorzaken is 30 procent, volgens een klinische beoordeling uit 2001. Van die sterfgevallen kan naar schatting 70 tot 80 procent worden toegeschreven aan hart- en vaatziekten. Een recentere studie vond verbeteringen in het sterftecijfer na 5 jaar.

Er is lopend onderzoek om betere behandelingen te vinden, waaronder gentherapie en methoden om de groei van nieuwe bloedvaten te vergroten (therapeutische angiogenese). Praat met uw arts over huidige therapieën, evenals nieuwe therapieën en klinische onderzoeken.