We hebben vrijwel allemaal een sociale blunder gemaakt.
Die ongemakkelijke momenten kunnen ongelooflijk gênant zijn. Weken, maanden zelfs jaren later kan de herinnering je nog steeds doen ineenkrimpen, dus je doet je best om er niet aan te denken. Je zou zelfs je best kunnen doen om de mensen die er getuige van zijn te vermijden, voor het geval ze nog steeds lachen.
Het blijkt dat je volkomen veilig bent om te ontspannen. De meeste van die mensen weten waarschijnlijk niet meer wat er is gebeurd. Ze hebben het in de eerste plaats misschien niet eens opgemerkt.
Iets dat het spotlight-effect wordt genoemd, helpt verklaren waarom u zich geen zorgen hoeft te maken dat uw faux pas in iemands geheugen blijft hangen (behalve die van u natuurlijk).
Het spotlight-effect verwijst naar de neiging van mensen om hun fouten aan te nemen en waargenomen persoonlijke tekortkomingen vallen duidelijk op voor anderen, alsof ze worden verlicht door een spotlight.
In werkelijkheid besteden andere mensen echter niet zoveel aandacht aan u en uw gedrag - niet vleiend, voorbeeldig of ergens daar tussenin - als u denkt dat ze dat doen.
Veelvoorkomende voorbeelden van het spotlight-effect
Op elk moment gaan de meeste mensen behoorlijk op in hun eigen gedachten en ervaringen. Dit betekent dat ze het vaak niet opmerken uw ervaringen.
Je vlieg is open
Stel je voor dat je net een geweldige broek hebt gevonden in de kringloopwinkel. Ze passen perfect en zien er geweldig uit. Wanneer je ze de volgende dag naar het feest van je vriend draagt, wordt het echter duidelijk waarom iemand ze opgaf: de rits kruipt naar beneden.
Je blijft in hoeken schieten om het aan te passen, maar uiteindelijk raak je in een gesprek betrokken. Iemand met wie je had gehoopt te praten, komt naar voren en je begint te chatten, waarbij je de rits vergeet.
Terwijl het feest afloopt, realiseer je je met ontzetting dat je vlieg weer open is. U kunt zich de laatste keer dat u hebt gecontroleerd niet meer herinneren, maar u berust bij het feit dat iedereen je sprak met je zag je met je broek open.
Maar voordat u zich door uw zorgen laat overwinnen, moet u er rekening mee houden dat een open ritssluiting iets is dat vrienden over het algemeen zullen noemen. Als niemand iets zei, heeft het waarschijnlijk niemand opgemerkt.
Verkeerd gesprek
Voorafgaand aan een teamvergadering op het werk, hoort u een groep collega's praten over actuele gebeurtenissen. Je springt in het gesprek en wil graag je mening delen.
Na een lange stilte zegt iemand: "Eigenlijk hadden we het over iets anders."
Je verontschuldigt je voor het storen en trekt zich terug terwijl je zenuwachtig rondkijkt, ervan overtuigd dat de hele kamer het heeft afgeluisterd.
Opgeblazen vertrouwen
Het spotlight-effect kan ook andersom werken, waardoor je denkt dat iedereen iets heeft opgemerkt waar je bijzonder trots op bent.
Misschien heeft u net een presentatie voor uw seminarie afgerond. Je hebt je lang voorbereid en weet dat je het goed hebt gedaan, vooral omdat je onderzoek verschillende onduidelijke punten besloeg.
"Hoe was het?" vraag je een klasgenoot terwijl je plaatsneemt. Je maakt je klaar om hun verbaasde reactie in je op te nemen.
"Huh?" Ze zeggen afgeleid. "Oh prima." Maar je kunt zien dat je succesvolle optreden niet echt registreerde.
Waarom gebeurt het?
Het spotlight-effect is een voorbeeld van cognitieve bias, oftewel een fout in het redeneren.
Je wereldbeeld, keuzes en ervaringen van moment tot moment draaien meestal om jou.
Terwijl u uw dag doorbrengt, concentreert u zich op de behoeften, verantwoordelijkheden en aspecten van het dagelijks leven die het belangrijkst zijn uDit kan een soort blinde vlek veroorzaken.
Mensen interpreteren hun ervaringen doorgaans in de context van wat ze al weten en denken. Dit resulteert vaak in waarnemingen die niet helemaal nauwkeurig zijn. Je merkt wat je belangrijk vindt, en je gelooft dat andere mensen deze dingen op dezelfde manier zien. Dit staat bekend als naïef realisme.
De meeste mensen realiseren zich niet dat hun percepties bevooroordeeld zijn. Bedenk echter het volgende: als uw realiteit wordt gevormd door uw persoonlijke ervaring, betekent dit dan niet dat hetzelfde geldt voor alle anderen?
In jouw wereld sta je centraal. In hun wereld ze zijn. Net zoals u zich grotendeels concentreert op de informatie die voor u van belang is, geven hun observaties prioriteit aan de informatie die voor hen het belangrijkst is.
Zelfs als je er rekening mee houdt dat andere mensen de dingen over het algemeen op verschillende manieren zien, kan het moeilijk zijn om je eigen perspectief aan te passen om hieraan tegemoet te komen.
Hoe weten we of het bestaat?
Mensen kunnen natuurlijk geen gedachten lezen, en we hebben zojuist vastgesteld dat je echt niet kunt weten wat mensen denken.
Dus, hoe weten we dat het spotlight-effect echt bestaat? Deskundigen hebben in de loop der jaren verschillende onderzoeken uitgevoerd die het bestaan ervan ondersteunen.
T-shirt experiment
In een reeks onderzoeken uit 2000 vonden onderzoekers aanwijzingen dat mensen regelmatig overschatten hoeveel aandacht andere mensen aan hun acties besteedden.
Een groep deelnemers aan de studie, gevraagd om een cringey Barry Manilow T-shirt te dragen, voorspelde dat ongeveer de helft van de mensen die hen zagen het shirt zouden opmerken. In werkelijkheid merkte slechts ongeveer een kwart van de mensen die ze zagen het op.
Een tweede groep deelnemers koos een T-shirt met Bob Marley, Dr. Martin Luther King, Jr. of Jerry Seinfeld - die door de deelnemers allemaal als "cooler" werden beschouwd dan Barry Manilow. Nogmaals, ze overschatten enorm hoeveel mensen zouden opmerken wat ze droegen.
Het onderzoeksteam onderzocht het spotlight-effect ook in een groepsdiscussie.
Mensen die hun mening deelden, geloofden dat anderen in de groep meer aandacht schonken aan hun opmerkingen dan ze in werkelijkheid deden, ongeacht of die opmerkingen positief, mogelijk beledigend of onnauwkeurig waren.
Experiment met sociale angst
Aanvullend onderzoek uit 2007 onderzocht het schijnwerpereffect in relatie tot sociale angst, een psychische aandoening waarbij men zich zorgen maakt over het oordeel van anderen.
Onderzoekers vroegen deelnemers met een voorgeschiedenis van matige tot hoge niveaus van sociale angst om een geheugenoefening te voltooien.
Ze vertelden een groep deelnemers dat de sessie zou worden opgenomen en beoordeeld door communicatiedeskundigen. Ze vertelden de tweede groep dat het doel van de oefening was om te zien hoeveel belangrijke gebeurtenissen de deelnemers zich konden herinneren. Ze zeiden niet dat de sessie zou worden opgenomen.
De resultaten suggereren dat de deelnemers die dachten dat ze later zouden worden geëvalueerd, zich meer zelfbewust voelden over hun prestaties.
Hoe past de illusie van transparantie in dit alles?
Als je van het spotlight-effect hebt gehoord, ben je misschien ook iets tegengekomen dat de illusie van transparantie wordt genoemd. Dit beschrijft uw inschatting van het vermogen van anderen om uw gedachten, persoonlijke overtuigingen en emoties te ontcijferen.
De meeste mensen hebben de indruk dat anderen deze interne attitudes vrij gemakkelijk kunnen lezen. Door te geloven dat andere mensen precies kunnen zien hoe nerveus, van streek of beschaamd je bent, kan het gevoel dat je in de schijnwerpers staat, toenemen.
Vergelijkbaar met uw perceptie van de schijnwerpers op u, is deze indruk echter meestal ver weg.
Misschien heb je hier uit de eerste hand ervaring mee als je ooit een aanzienlijke emotionele nood hebt meegemaakt. Vanuit jouw perspectief is je pijn vrij duidelijk, aangezien het alles is waar je aan kunt denken. Dus je voelt je misschien behoorlijk gekwetst als niemand vraagt: "Wat is er aan de hand?"
Onthoud dat niemand kan weten wat er in je hoofd omgaat. Ze kunnen je brandende schaamte niet voelen nadat je het ijskoude pad hebt weggevaagd, en ze hebben geen idee van je innerlijke onrust, tenzij je ervoor kiest om te delen.
Hoe ermee om te gaan
Veel tijd besteden aan je zorgen maken over hoe anderen je zien, kan een negatief effect hebben op het zelfvertrouwen en gevoelens van angst of sociale angst verergeren.
Hoewel het spotlight-effect slechts een normaal onderdeel is van het mens zijn, zijn er twee dingen die kunnen helpen als je het gevoel hebt dat je fouten centraal staan.
Herinner jezelf aan die zelfopgelegde schijnwerper
Het schijnwerpereffect overwinnen kan soms zo simpel zijn als weten dat het bestaat.
Als je je herinnert dat iedereen om je heen zijn eigen zorgen heeft om op te focussen (inclusief hoe mensen ze zien), dan zal die schijnwerper waarschijnlijk niet zo helder aanvoelen.
Dus zelfs als je haar zich absoluut niet zal gedragen of als je je outfit meer en meer per uur spijt, moet je er rekening mee houden dat veel minder mensen dan je denkt het daadwerkelijk zullen opmerken.
En degenen die dat wel doen? Ze zullen het waarschijnlijk niet lang meer onthouden.
Nog steeds een beetje ongerust? Stel uzelf de volgende vraag: hoe vaak merkt u (of herinnert u zich) wat andere mensen doen?
Probeer nonchalant te blijven
Het spotlight-effect heeft misschien niet noodzakelijk betrekking op openbare fouten, maar dat is het moment waarop u het misschien het meest voelt.
Als een collega, vriend of vreemdeling toch iets vangt, verlicht dan uw spanning met een luchtige opmerking. Door op deze manier verbinding te maken, kan het lijken alsof de situatie tussen jullie beiden is, en hoef je je minder af te vragen over iemand anders die het misschien heeft gezien.
Als je per ongeluk je baas bij de naam van je partner belt, voel je je misschien een beetje zenuwachtig. Hoe meer je je echter schaamt, hoe moeilijker het wordt om te herstellen.
Zeg in plaats daarvan iets als: "Mijn lichaam heeft het aan het werk gezet, maar ik denk dat mijn hersenen nog steeds onderweg zijn." Ga dan verder met wat je zei.
Als je met gevoel voor humor naar jezelf kunt kijken, zullen mensen je herinneren, maar ze zullen je positieve houding waarschijnlijk meer onthouden dan het ongeluk dat ertoe leidde.
het komt neer op
Het is normaal om jezelf te zien als het middelpunt van je wereld. Maar soms kan deze perceptie ervoor zorgen dat het lijkt alsof anderen net zo veel tijd besteden aan het overwegen van uw acties als u.
Het spotlight-effect kan je in de weg zitten als je er moeite mee hebt om er alleen mee om te gaan. Overmatige zorgen over hoe anderen u zien, kan het moeilijk maken om op school te spreken, ideeën op het werk aan te dragen en te voorkomen dat u andere interesses nastreeft.
Als dat bij jou het geval is, kan een therapeut ondersteuning bieden en je helpen om door deze angsten heen te werken.
Crystal Raypole werkte eerder als schrijver en redacteur voor GoodTherapy. Haar interessegebieden omvatten Aziatische talen en literatuur, Japanse vertalingen, koken, natuurwetenschappen, seksuele positiviteit en geestelijke gezondheid. Ze zet zich in het bijzonder in om het stigma rond psychische problemen te helpen verminderen.
