De vecht-vlucht-bevriezingsreactie is de natuurlijke reactie van uw lichaam op gevaar. Het is een soort stressreactie die u helpt te reageren op waargenomen bedreigingen, zoals een tegemoetkomende auto of een grommende hond.
De reactie veroorzaakt onmiddellijk hormonale en fysiologische veranderingen. Door deze wijzigingen kunt u snel handelen, zodat u uzelf kunt beschermen. Het is een overlevingsinstinct dat onze oude voorouders vele jaren geleden hebben ontwikkeld.
Concreet is vechten-of-vluchten een actieve verdedigingsreactie waarbij je vecht of vlucht. Uw hartslag wordt sneller, waardoor de zuurstoftoevoer naar uw belangrijkste spieren toeneemt. Uw pijnperceptie neemt af en uw gehoor wordt scherper. Deze wijzigingen helpen u om gepast en snel te handelen.
Bevriezing is een uitstel van vechten of vluchten, waarbij u zich verder voorbereidt om uzelf te beschermen. Het wordt ook wel reactieve immobiliteit of aandachtige immobiliteit genoemd. Het brengt vergelijkbare fysiologische veranderingen met zich mee, maar in plaats daarvan blijf je helemaal stil en maak je je klaar voor de volgende stap.
Fight-flight-freeze is geen bewuste beslissing. Het is een automatische reactie, dus je hebt er geen controle over. In dit artikel zullen we verder onderzoeken wat deze reactie inhoudt, samen met voorbeelden.
Wat gebeurt er in het lichaam?
Tijdens een vecht-vlucht-bevriezingsreactie treden veel fysiologische veranderingen op.
De reactie begint in je amygdala, het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor waargenomen angst. De amygdala reageert door signalen naar de hypothalamus te sturen, die het autonome zenuwstelsel (ANS) stimuleert.
Het ANS bestaat uit het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel drijft de vecht-of-vluchtreactie aan, terwijl het parasympathische zenuwstelsel bevriezing veroorzaakt. Hoe u reageert, hangt af van welk systeem op dat moment de respons domineert.
Over het algemeen geeft uw lichaam adrenaline en cortisol, het stresshormoon, af wanneer uw ANS wordt gestimuleerd. Deze hormonen worden zeer snel afgegeven, wat invloed kan hebben op uw:
- Hartslag. Je hart klopt sneller om zuurstof naar je belangrijkste spieren te brengen. Tijdens het bevriezen kan uw hartslag toenemen of afnemen.
- Longen. Uw ademhaling versnelt om meer zuurstof aan uw bloed te leveren. Bij de bevriezingsreactie kunt u uw adem inhouden of de ademhaling beperken.
- Ogen. Uw perifere zicht neemt toe, zodat u uw omgeving kunt opmerken. Je pupillen verwijden zich en laten meer licht binnen, waardoor je beter kunt zien.
- Oren. Uw oren worden ‘opgewekt’ en uw gehoor wordt scherper.
- Bloed. Het bloed wordt dikker, waardoor de stollingsfactoren toenemen. Dit bereidt je lichaam voor op blessures.
- Huid. Uw huid kan meer zweet produceren of koud worden. U kunt bleek zien of kippenvel hebben.
- Handen en voeten. Naarmate de bloedstroom naar uw belangrijkste spieren toeneemt, kunnen uw handen en voeten koud worden.
- Perceptie van pijn. Fight-or-flight vermindert tijdelijk uw perceptie van pijn.
Uw specifieke fysiologische reacties zijn afhankelijk van hoe u gewoonlijk op stress reageert. Je zou ook kunnen schakelen tussen vechten of vluchten en bevriezen, maar dit is erg moeilijk te beheersen.
Meestal keert uw lichaam na 20 tot 30 minuten terug naar zijn natuurlijke staat.
Psychologische verklaring
Hoewel de vecht-vlucht-bevriezingsreactie fysiologische reacties veroorzaakt, wordt deze veroorzaakt door een psychologische angst.
De angst is geconditioneerd, wat betekent dat je een situatie of ding in verband hebt gebracht met negatieve ervaringen. Deze psychologische reactie begint wanneer u voor het eerst aan de situatie wordt blootgesteld en ontwikkelt zich in de loop van de tijd.
Datgene waar je bang voor bent, wordt een waargenomen dreiging genoemd, of iets dat je als gevaarlijk beschouwt. De waargenomen dreigingen verschillen van persoon tot persoon.
Wanneer u wordt geconfronteerd met een waargenomen dreiging, denken uw hersenen dat u in gevaar bent. Dat komt omdat het de situatie al als levensbedreigend beschouwt. Als gevolg hiervan reageert uw lichaam automatisch met de vecht-vlucht-bevriezingsreactie om u veilig te houden.
Voorbeelden
De vecht-vlucht-bevriezingsreactie kan in veel levenssituaties voorkomen, waaronder:
- op de rem trappen als de auto voor je plotseling stopt
- een grommende hond tegenkomen tijdens het buiten wandelen
- uit de weg springen van een tegemoetkomend voertuig
- schrikken van iemand die uit een kamer springt
- zich onveilig voelen tijdens het lopen op straat
Kan deze reactie overactief zijn?
Soms is de vecht-vlucht-bevriezingsreactie overactief. Dit gebeurt wanneer niet-bedreigende situaties de reactie uitlokken.
Overactieve reacties komen vaker voor bij mensen die hebben ervaren:
Trauma
Na een traumatische gebeurtenis kunt u een overdreven stressreactie ontwikkelen. Het gaat om een terugkerend patroon van reacties die verband houden met de eerste gebeurtenis.
Dit is waarschijnlijker als u een voorgeschiedenis heeft van:
- post-traumatische stress-stoornis
- lichamelijk of seksueel geweld
- ongevallen
- natuurrampen ervaren
- trauma uit de kindertijd
- stressvolle gebeurtenissen in het leven
In dit geval reageren uw hersenen op gerelateerde triggers om u voor te bereiden op toekomstige traumatische situaties. Het resultaat is een overactieve reactie.
Een voorbeeld als u een trauma heeft opgelopen door een auto-ongeluk. Als het geluid van een claxon u aan de gebeurtenis herinnert, kunt u een stressreactie krijgen wanneer u een auto hoort toeteren.
Ongerustheid
Angst is wanneer u zich bang of nerveus voelt over een situatie. Het is een natuurlijke reactie die u helpt om op de juiste manier te reageren. Als u een angststoornis heeft, is de kans groter dat u zich bedreigd voelt door niet-bedreigende stressoren.
Dit kan een overdreven stressreactie veroorzaken bij dagelijkse activiteiten, zoals het rijden in de bus of in het verkeer zitten.
Hoe om te gaan
Er zijn manieren om met een overactieve stressreactie om te gaan. Dit omvat verschillende strategieën en behandelingen, zoals:
Ontspanningstechnieken
Door activiteiten te doen die ontspanning bevorderen, kunt u de stressreactie tegengaan met de ontspanningsreactie.
Voorbeelden van ontspanningstechnieken zijn:
- diepe buikademhaling
- gericht op een rustgevend woord
- visualiseren van vreedzame beelden
- meditatie
- herhaald gebed
- yoga
- tai chi
Als u deze technieken regelmatig gebruikt, kunt u uw reactie op stress verbeteren.
Fysieke activiteit
Een andere strategie is regelmatige lichaamsbeweging. Lichamelijke activiteit vermindert de stressreactie door:
- afnemende stresshormonen, waaronder adrenaline en cortisol
- toenemende endorfines
- kalmte verbeteren
- het bevorderen van een betere slaap
Deze voordelen kunnen uw humeur en gevoel van ontspanning verbeteren, waardoor u beter kunt omgaan met stressvolle scenario's.
Sociale steun
Het is ook belangrijk om gezonde sociale relaties te koesteren. Sociale ondersteuning kan uw psychologische en fysiologische reacties op waargenomen bedreigingen tot een minimum beperken. Het geeft een gevoel van veiligheid en bescherming, waardoor je je minder angstig voelt.
Uw sociale steun kan verschillende mensen omvatten, waaronder:
- vrienden
- bekenden
- collega's
- familieleden
- belangrijke anderen
- mentoren
Wanneer moet je een professional zien?
Als je constant in een gevecht of vlucht verkeert, overweeg dan om een professional in de geestelijke gezondheidszorg te bezoeken.
In het bijzonder moet u hulp zoeken als u het volgende ervaart:
- altijd "op scherp" voelen
- aanhoudende zorgen, nervositeit of angst
- stress die de dagelijkse activiteiten verstoort
- angst voor niet-bedreigende situaties
- onvermogen om te ontspannen
Een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan u helpen de onderliggende oorzaak van deze gevoelens te achterhalen. Ze kunnen ook een plan opstellen om uw stressreactie te verminderen, afhankelijk van uw symptomen en geestelijke gezondheidsgeschiedenis.
het komt neer op
De vecht-vlucht-bevriezingsreactie van je lichaam wordt veroorzaakt door psychologische angsten. Het is een ingebouwd verdedigingsmechanisme dat fysiologische veranderingen veroorzaakt, zoals een snelle hartslag en verminderde pijnperceptie. Dit stelt u in staat om uzelf snel te beschermen tegen een waargenomen dreiging.
Als u een voorgeschiedenis van trauma of angst heeft, kunt u overdreven reageren op niet-bedreigende situaties. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan u helpen manieren te vinden om ermee om te gaan. Met hun begeleiding kunt u de meest geschikte strategieën voor uw situatie ontwikkelen.
